Radykalna prostatektomia jest jedną z metod leczenia chirurgicznego raka gruczołu krokowego ograniczonego do narządu. Jej celem jest usunięcie całego gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Zabieg ten przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Pacjent powinien omówić z lekarzem zalety i wady radykalnej prostatektomii oraz to, czy w jego konkretnym przypadku metoda ta jest odpowiednia.
Na czym polega zabieg radykalnej prostatektomii?
Radykalną prostatektomię można przeprowadzać metodą otwartą lub laparoskopową. Podczas zabiegu otwartego chirurg przecina powłoki jamy brzusznej lub dociera do prostaty bezpośrednio z dostępu kroczowego. Prostatę i pęcherzyki nasienne usuwa się, a pęcherz moczowy i cewkę łączy się ze sobą (ryc. 1). W czasie zabiegu lekarz zakłada cewnik, który wspomaga prawidłowe gojenie cewki i pęcherza moczowego. Cewnik na ogół usuwa się po 7 dniach.
W trakcie operacji laparoskopowej chirurg instaluje w brzuchu małe plastikowe rurki (trokary). Poprzez nie może wprowadzić narzędzia do usunięcia prostaty. Jedna z rurek służy do wprowadzenia do jamy brzusznej kamery, która pozwala zobaczyć prostatę w obrazie o wysokiej jakości. Zabieg endoskopowy może być również wykonany za pomocą robota chirurgicznego.
Skuteczność obu metod w leczeniu guzów ograniczonych do narządu jest podobna.
Usuwanie węzłów chłonnych miednicy
Jeśli rak gruczołu krokowego rozprzestrzenił się do węzłów chłonnych miednicy lub istnieje taka możliwość, lekarz może podjąć decyzję o usunięciu węzłów chłonnych miednicy podczas radykalnej prostatektomii. Zabieg ten fachowo nazywa się limfadenektomią miedniczą.
Jak należy przygotować się do zabiegu?
Lekarz szczegółowo poinstruuje pacjenta, jak powinien przygotować się do zabiegu. W celu przygotowania organizmu do znieczulenia przez sześć godzin przed operacją nie należy jeść, pić ani palić. Jeśli pacjent przyjmuje na stałe leki, powinien ten fakt zgłosić lekarzowi i omówić z nim dalsze postępowanie. Kilka dni przed zabiegiem może być konieczne odstawienie zażywanych leków. Lekarz poinformuje, kiedy będzie można zacząć przyjmować je ponownie.
Jakie są skutki uboczne zabiegu?
Zazwyczaj można opuścić szpital pomiędzy trzecią a siódmą dobą po zabiegu. Długość pobytu w szpitalu różni się jednak w poszczególnych krajach. Po radykalnej prostatektomii wykonanej metodą otwartą pacjent może przez kilka tygodni odczuwać niewielki ból w dole brzucha. Po zabiegu operacyjnym obswerwuje się problemy z trzymaniem moczu lub zaburzenia erekcji. Może wystąpić konieczność ich leczenia.
Pacjent powinien natychmiast zgłosić się do lekarza lub szpitala, jeśli wystąpią następujące objawy:
- gorączka,
- utrata dużej ilość krwi,
- silne dolegliwości bólowe,
- problemy z oddaniem moczu.
Jaka jest skuteczność zabiegu?
Radykalna prostatektomia jest powszechnie stosowanym zabiegiem w raku stercza ograniczonym do narządu.
Zabieg może spowodować wysiłkowe nietrzymanie moczu. Dzieje się tak, gdyż w prawidłowych warunkach prostata otacza cewkę moczową, wspomagając ją w utrzymywaniu moczu w wypełnionym pęcherzu. Usunięcie prostaty może upośledzać zdolność cewki moczowej do oporu na nacisk. Dolegliwości związane z wysiłkowym nietrzymaniem moczu można złagodzić lub zupełnie wyleczyć za pomocą kilku metod terapeutycznych.
Innym częstym powikłaniem radykalnej prostatektomii są zaburzenia erekcji. Podczas zabiegu urolog musi operować w pobliżu nerwów i naczyń prącia. Lekarz stara się zachować pęczki naczyniowo-nerwowe, ale skuteczność tych starań zależy od agresywności raka oraz od umiejscowienia nowotworu.
W razie konieczności lekarz może zalecić leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu i zaburzeń erekcji. Pacjentów zachęca się do przedstawienia wszystkich wątpliwości swojemu lekarzowi. Wspólnie można zastanowić się, czy inna forma leczenia nie będzie bardziej odpowiednia.
Należy pamiętać, że podstawowym celem radykalnej prostatektomii jest usunięcie guza i wyleczenie z choroby nowotworowej.
Jak będą wyglądały wizyty kontrolne?
Po zabiegu radykalnej prostatektomii lekarz układa plan regularnych wizyt kontrolnych. Standardowo wizyty kontrolne odbywają się przez co najmniej pięć lat. Podczas każdej wizyty sprawdza się poziom antygenu swoistego dla stercza (PSA) we krwi. W niektórych przypadkach niezbędne będzie badanie palcem przez kiszkę stolcową (badanie per rectum). Kontrola pooperacyjna jest bardzo ważna, aby monitorować, w jaki sposób przebiega zdrowienie po zabiegu oraz aby sprawdzić ogólny stan zdrowia pacjenta. Dzięki niej może także wykryć ewentualny nawrót choroby.
Leczenie dodatkowe po zabiegu operacyjnym
Jeśli w trakcie wizyt kontrolnych stężenie PSA nie obniżyło się do odpowiedniego poziomu, który świadczyłby o całkowitym ustąpieniu choroby, może być konieczne zastosowanie leczenia uzupełniającego po to, aby usunąć pozostałe komórki nowotworowe. Pacjent powinien skonsultować z lekarzem, które możliwości leczenia są najlepsze w jego konkretnym przypadku.
