Częściowe wycięcie nerki jest metodą leczenia chirurgicznego stosowaną przy lokalnym raku nerki, zalecaną w każdym przypadku przy braku przeciwwskazań. Celem operacji jest usunięcie części nerki wraz z guzem oraz pozostawienie maksymalnej ilości zdrowej tkanki nerkowej.
Zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Podczas operacji pacjent leży na boku lub na plecach, zależnie od lokalizacji i rozmiaru guza.
Jak przeprowadza się nefrektomię częściową?
Najpierw dokładnie określa się umiejscowienie nowotworu. W celu zminimalizowania utraty krwi na tętnicę nerkową zakłada się zaciski. Pozwala to na usunięcie całego guza nowotworowego. Niekiedy stosowany jest kruszony lód, który obniża temperaturę nerki podczas operacji i przeciwdziała uszkodzeniom spowodowanym niedokrwieniem.
Po usunięciu guza chirurg zszywa ranę oraz, jeśli to konieczne, stosuje specjalne środki uszczelniające, aby zapobiec ewentualnym późniejszym krwawieniom (ryc. 1).
Jeśli guz wykazuje cechy inwazji na układ zbiorczy nerki, może wystąpić potrzeba założenia cewnika JJ (ryc. 2), by zapewnić drożność układu moczowego. Cewnik zostanie wyjęty po zagojeniu się rany i ponownym znormalizowaniu przepływu moczu. Może to trwać od kilkunastu dni do kilku tygodni.
Nefrektomia częściowa może być wykonana zarówno metodą otwartą, jak i laparoskopową.
Otwarty zabieg operacyjny jest standardem postępowania przy częściowej nefrektomii. Chirurg przecina powłoki brzuszne, aby uzyskać bezpośredni dostęp do nerki i guza.
Częściowa nefrektomia laparoskopowa należy do małoinwazyjnych zabiegów chirurgicznych. Podczas takiej operacji chirurg umieszcza w niewielkich nacięciach ściany brzucha małe plastikowe rurki, przez które następnie wsuwa do wnętrza jamy brzusznej odpowiednie narzędzia pozwalające na usunięcie guza (ryc. 3). Przez jedną z tych rurek wstawia kamerę dającą możliwość obserwacji nerki na wysokiej jakości obrazie wyświetlanym na monitorze telewizyjnym. Zabieg laparoskopowy może być wykonany również przy użyciu robota chirurgicznego.
W porównaniu do operacji otwartych zabiegi laparoskopowe pozwalają na szybszą rekonwalescencję pacjenta, jednak technika ta jest trudna i wymaga od lekarza dużego doświadczenia w tej dziedzinie.
Nefrektomia częściowa wykonana techniką zarówno otwartą, jak i laparoskopową, charakteryzuje się taką sama skutecznością.
Jak przygotować się do zabiegu?
Lekarz szczegółowo poinformuje o tym, jak należy postępować. Nie wolno spożywać pokarmów i płynów ani palić tytoniu przez co najmniej sześć godzin przed zabiegiem, w celu przygotowania się do znieczulenia. W przypadku zażywania leków trzeba skonsultować to z lekarzem. Niekiedy konieczne jest przerwanie ich przyjmowania kilka dni przed zabiegiem.
Jakie są skutki uboczne wykonywanego zabiegu?
Zwykle pacjent opuszcza szpital po od trzech do siedmiu dniach od zabiegu. Należy pamiętać, że długość pobytu w szpitalu bywa różna w poszczególnych krajach. Po zabiegu otwartym może przez kilka tygodni występować ból po stronie operowanej.
Zalecenia na okres od czterech do sześciu tygodni po zabiegu:
- pić od 1 do 2 litrów płynów (zwłaszcza wody) dziennie
- nie dźwigać przedmiotów ani dzieci cięższych niż pięć kilogramów
- unikać forsownych ćwiczeń fizycznych
- informować o zażywanych lekach
- w razie potrzeby ustalić z lekarzem termin wyjęcia cewnika JJ
Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza lub udać się do szpitala, jeśli:
- wystąpi gorączka lub silny ból
- w moczu pojawi się krew
- dojdzie do znacznej utraty krwi
Jaki jest wpływ leczenia?
Nefrektomia częściowa jest typową procedurą przy raku nerki ograniczonym do narządu. Ponad 95% pacjentów jest wolnych od choroby nowotworowej przez co najmniej pięć lat od zabiegu, a posiadanie dwóch funkcjonujących nerek oddziałuje korzystnie na ogólny stan zdrowia.
Jak wyglądają badania kontrolne?
Po wykonaniu zabiegu lekarz prowadzący ustala terminy wizyt kontrolnych. Ich częstość uzależniona jest od cech (czyli zaklasyfikowania) usuniętego nowotworu. Pacjent pozostaje pod okiem specjalisty przez okres co najmniej pięciu lat. W okresie tym wykonywane są różne badania w kierunku potencjalnej wznowy, na przykład ultrasonografia i tomografia komputerowa jamy brzusznej, prześwietlenia klatki piersiowej oraz analizy moczu i krwi.
