Z powodu istnienia kilku różnych typów guzów nerek lekarz musi wykonać serię badań, w tym obrazowych, aby jak najdokładniej określić stopień zaawansowania choroby. Konieczne jest również przeprowadzenie wywiadu lekarskiego, a niekiedy także analizy występowania chorób nowotworowych w rodzinie pacjenta. Obrazowanie metodą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego pozwala określić rozmiar guza oraz ewentualne zajęcie lokalnych naczyń, węzłów chłonnych lub sąsiednich organów. Wszystko to jest potrzebne do wyboru sposobu leczenia. Ponadto lekarz przeprowadza badanie fizykalne oraz zleca badania krwi i moczu.
Na podstawie wyników diagnostyki obrazowej lekarz urolog jest w stanie określić stopień zaawansowania choroby nowotworowej. Patomorfolog badając tkankę nowotworową, pobraną drogą biopsji lub w trakcie zabiegu operacyjnego, określa dokładny typ guza oraz stopień jego złośliwości (agresywności). Wszystkie te czynniki, czyli stopień zaawansowania, typ histopatologiczny i agresywność, pozwalają na dokładną ocenę guza. Klasyfikacja taka stosowana jest w celu określenia indywidualnego rokowania (prognozy) i pomaga lekarzowi wybrać najbardziej odpowiednią ścieżkę leczenia.
W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie badań dodatkowych, aby ocenić funkcjonowanie nerek. Jest to bardzo ważne w przypadku pacjentów z jedną nerką lub zagrożonych niewydolnością tych narządów z powodu cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, przewlekłych chorób zapalnych lub współistniejącego schorzenia nerek.
Badanie obrazowe pełni ważną rolę zarówno przy rozpoznawaniu, jak i klasyfikacji guzów nerek. Najpowszechniejsze techniki obrazowania to ultrasonografia, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. W niektórych przypadkach wykonywana jest również biopsja, która pozwala dokładniej scharakteryzować guza.
Obrazowanie z zastosowaniem środków kontrastowych
Po wykryciu guza należy w pierwszej kolejności, ocenić jego charakter (czy jest złośliwy, czy łagodny). Wykonanie takich badań jak ultrasonografia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – jamy brzusznej ze wzmocnieniem kontrastowym dostarcza informacji na ten temat. Ponadto tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny pozwalają dodatkowo na określenie:
- dokładnej lokalizacji i rozmiarów guza
- stanu węzłów chłonnych
- ewentualnego naciekania sąsiednich narządów (nadnercza, wątroby, śledziony, trzustki)
- możliwego zajęcia dróg moczowych
W tym celu środek kontrastowy jest podawany dożylnie, najczęściej przez jedną z żył ramienia. Uwidacznia on naczynia, zarówno tętnicze, jak i żylne, nadając im inny kolor na powstałych obrazach. Sposób ten pozwala radiologowi na dokładniejszą analizę guza, dzięki czemu można zoptymalizować leczenie.
W przypadku uczulenia na środek kontrastowy badanie przeprowadza się bez jego użycia.
Jeżeli lekarz będzie podejrzewać przerzut nowotworowy do płuc, wówczas zaleci wykonanie odpowiednich badań tego narządu. Jeśli występują bóle kostne lub napady padaczkowe, konieczne jest wykonanie obrazów układu kostnego i mózgu w celu wykrycia ewentualnych przerzutów do tych struktur.
Biopsja guza nerki
Podczas biopsji guza nerki pobiera się jedną lub więcej próbek. Po wykonaniu miejscowego znieczulenia pod kontrolą, ultrasonografii lub tomografii komputerowej lokalizuje się guz a następnie wprowadza specjalną igłę przez skórę celem pobrania wycinków z guza. Pobrane próbki poddawane są ocenie przez patomorfologa, a jej wyniki pomagają określić sposób dalszego postepowania.
Biopsja nerki nie jest standardową procedurą przy diagnozowaniu guzów nerek. Jest ona wykonywana, gdy:
- wyniki poprzednich badań są niejednoznaczne
- wykryto mały guz, który prawdopodobnie da się leczyć metodą aktywnego nadzoru
- wykryto mały guz, który prawdopodobnie da się leczyć ablacją prądem o częstotliwości radiowej lub krioterapią
Biopsja może spowodować obecność krwi w moczu. W rzadkich przypadkach wywołuje poważniejsze krwawienie. Ogólnie rzecz ujmując, biopsja nerki jest procedurą bezpieczną i nieszkodliwą.
