Bekle gör
Eğer iyi huylu prostat büyümeniz (SPB) var fakat sıkıntı veren herhangi bir alt idrar yolu semptomuyla (AÜSS) karşılaşmadıysanız, bu durumunuzun için genelde ilaca veya cerrahi müdahaleye ihtiyacınız olmaz. Bu durumda üroloğunuz hastalığınızı, bunun nasıl ilerleyebileceğini, belirti ve sorunlarınızın üstesinden nasıl gelebilceğinizi anlatacaktır. Ürologunuz hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllar içerisinde yakından izleyecek ve gerektiği durumda tedaviye başlayacaktır. Buna bekle-gör denir.
Belirtileriniz hafifse ve yaşam kalitenizi bozmadığını düşünüyorsanız bekle-gör sizin için iyi bir alternatiftir. Bu yaklaşım pasif bir yol olmayıp, hastalığınızın ilerlemediğinden emin olmak için yapılan düzenli kontrolleri içerir.
SPB’si olan çoğu erkek için herhangi bir tedaviye başlanmadan önce bekle gör tedavisi önerilir. Bu dönemde ciddi komplikasyonlar çok nadir olduğu için sıklıkla önerilir. Gerçekten bazı belirtileriniz kendiliğinden düzelebilirken, bazıları yıllarca ilerlemeden kalabilir.
Bekle-gör tedavisi:
- Belirtilerinizin değerlendirilmesi
- Fizik muayene
- Kan ve idrar testleri
- Hastalığınız konusunda eğitim
- Destekleme ve rahatlatma
- Yaşam tarzı ve kendini idare etme önerilerini kapsar
Yaşam tarzı önerileri
- Günde en az 1 litre sıvı tüketin ve daha fazla sıvı alabileceğiniz konusunda doktorunuza danışın
- Sıcak iklimli bir bölgede yaşıyorsanız veya çok fazla fiziksel aktivitede bulunuyorsanız daha fazla sıvı tüketin
- Uzun yolculuklar öncesinde veya sırasında sıvı alımınızı azaltın
- Gece idrara kalkmanızı önlemek için akşamları daha az sıvı tüketin
- Daha fazla idrar üretimine ve mesane tahrişine sebep olacağı için alkollü ve kafeinli içeceklerden sakının
- Haftada 2 veya 3 kez spor yapın. Hareketsizlik idrar yapmanızı güçleştirecek ve üriner retansiyona sebep olacaktır
- Dengeli ve çok yönlü beslenin
- Alt karın bölgenizi her zaman kuru ve sıcak tutmaya çalışın. Yüzme sonrası kuru kıyafetler bulundurun ve kurulanıp giyinin. Soğuk ve nem idrar yapma ihtiyacınızı artırır ve üriner enfeksiyona sebep olabilir
- İdrarın saçılmasından dolayı tuvalet oturağı ve banyo yüzeyi ıslanabilir. Bunu önlemek için bazı erkekler oturarak idrarını yapmayı bazıları ise bir kap içine idrarını yapıp daha sonra onu tuvalete boşaltmayı tercih eder
Kendini idare etme
Genel yaşam tarzı önerilerinin yanında, siz de günlük yaşantınızda SPB’nin sebep olduğu belirtileri aktif olarak yönetebilirsiniz. Kendini idare etme tedavisi belirtilerinizi azaltabilir ve rahatsızlığınızı dengeli tutabilir.
- Her idrar yaptığınızda mesanenizi tam boşaltın. Oturmanız buna yardımcı olacaktır
- İşeme sonrası mesanenizin tam boşalmadığını hissediyorsanız, 5 dakika sonra tekrar deneyin
- İstemsiz idrar kaçırmaya yönelik olarak küçük bir ped kullanın
- İşeme sonrası yumurtalığınızın alt kısmından parmaklarınızla üretra üzerine basınç uygulayın ve penis tabanından baş kısmına doğru sıvazlayarak idrarınızın son damlalarını dışarı atın. Bu hareket iç çamaşırınızın ıslanmasını önlemede yardımcı olacaktır
- Sıkışma hissinden kendinizi uzaklaştırmanız için solunum egzersizleri yapın
- Dikkatinizi idrar yapmaktan başka bir yöne kaydırmak için penis veya perinenize basınç uygulayın (Şekil 1)
- Sıkışma hissiniz olduğu zaman, kendinizi “bekleme ve tutma” konusunda cesaretlendirin. Böylece mesaneniz daha fazla idrar biriktirme konusunda çalışır ve siz de daha az sıklıkta idrar yaparsınız
- Diyetinizi düzenleyerek kabızlıktan sakının
- Soğuk havaya aniden maruz kalmaktan sakının ve alt karın bölgenizi sıcak tutun
İlaç tedavisi
Selim prostat büyümesi (SPB) tanısı konulan hastalara ilaç tedavisi önerilir. Bu tedavi, belirtiler rahatsız edici düzeyde olduğu ve yaşam kalitesini etkilediği zaman önerilir. Bu bölümde doktorunuzla tartışabileceğiniz değişik ilaç tedavileri açıklanmaktadır. Sizin için en uygun tedavinin ne olduğuna birlikte karar verebilirsiniz.
Bu kararı vermede etkili olan faktörler:
- Belirtileriniz
- Prostatın boyutu
- Tıbbi özgeçmişiniz
- Ülkenizdeki mevcut ilaçlar
- Kişisel tercihleriniz ve değerleriniz
SBP ile ilişkili belirtilerin tedavisinde çeşitli ilaç grupları kullanılır:
- Bitkisel ilaçlar
- Alfa-blokerler
- 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)
- Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA)
- Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)
- Bu ilaçların kombinasyonları
Her bir grup ilaç farklı bir yoldan etkisini gösterir ve farklı etki ve yan etkilere sahiptirler.
Cerrahi tedavi
Size selim prostat büyümesi (SBP) teşhisi konuldu ve doktorunuz cerrahi tedavi önerdi. Bu bölümde doktorunuzla konuşabileceğiniz farklı tedavi seçenekleri anlatılmaktadır. Size en uygun tedavi yöntemine birlikte karar verebilirsiniz.
Karar vermenizi etkileyen faktörler şunlardır:
- Belirtileriniz ve hayat kaliteniz
- Prostatınızın büyüklüğü
- Tıbbi özgeçmişiniz
- Hastanenizdeki mevcut tedavi yöntemi ve doktorunuzun tecrübesi. Ürologunuza önerilen tedavi yöntemi hakkındaki tecrübesini sorun. Operasyonunuzu yapacak cerrahın komplikasyon oranını bilme hakkınız var
- Kişisel öncelikleriniz ve değerleriniz. Hastalar için uygun tek bir tedavi yöntemi yoktur
Cerrahi müdahaleyi ne zaman düşünmeliyim?
- İlaç tedavisi almanıza rağmen belirtileriniz kötüleşirse
- SPB komplikasyonları geliştiğinde veya bu risk arttığında. Bu komplikasyonlar şunları içerir: Böbrek yetmezliği
- Böbreklerde genişleme
- İdrar yapamama (üriner retansiyon)
- Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu
- İdrarda tekrarlayan kanama
- İlaç tedavisini tolere edemiyorsanız
- Cerrahi tedaviyi ilaç tedavisine tercih ediyorsanız
Cerrahi tedavi sırasında doktor prostatın büyüyen kısmını (adenom olarak bilinir) çıkarır. Farklı cerrahi tedavi yöntemleri vardır. Hepsinin amacı belirtilerinizi gidermek, idrar akışını düzeltmektir.
Başlıca tedavi yöntemleri:
- Transuretral prostat rezeksiyonu (TURP)
- Transuretral prostat insizyonu (TUIP)
- Açık prostatektomi
- Lazer tedavileri
- Prostat stentleri
- Transuretral iğne ablasyonu (TUNA)
- Transuretral mikrodalga tedavisi (TUMT)
Bu bölümde ayrıca etanol ve botilinyum toksin enjeksiyonları da anlatılacaktır. Bu işlemlerin etkileri üzerine araştırmalar halen devam etmekte ve deneysel olarak kullanılmaktadırlar.
Her işlemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi kişisel durumunuza ve tercihlerinize göre yapılır.
Bu bölümde farklı ülkelerde değişiklik gösteren cerrahi tedavi yöntemleri ve durumlar hakkında genel bilgi sunulmaktadır.
Yeni yöntemler
Günümüzde etanol ve botulinyum toksin enjeksiyonları, SPB için bir tedavi alternatifi olabileceği düşünülerek araştırılmaktadır. Bugün deney aşamasında ve klinik çalışmalarda uygulansalar da gelecekte kabul görebilirler.
Prostat içine etanol enjeksiyonu
Saf alkol olan etanol, üretradan veya rektumdan prostat içine enjekte edilir. Amaç prostat boyutunu küçültmek, idrar akımını artırmaktır.
Prostat içine botulinyum toksin enjeksiyonu
Botulinyum toksini piyasada Botox ile yaygın bir şekilde bilinmektedir. Kozmetik cerrahide kullanılan güçlü toksik bir maddedir. SPB’de kullanıldığında sinir uçlarından iletimi engelleyerek, prostat düz kaslarını gevşetir. Prostat boyutunu küçülterek idrar akımını artırır. Üretra, rektum veya perineden enjekte edilebilir. Son çalışmalar, SPB geçiren erkeklerin alt idrar yolu semptomlarının tedavisinde botülinyum toksin kullanılmasını desteklememektedir.
